بهمناسبت فرارسیدن روز جهانی نجوم (برابربا ۸ اردیبهشتماه ۱۴۰۲)، ویژهبرنامهی بازدید دانشگاهیان دانشگاه شیراز از رصدخانهی ابوریحان بیرونی برگزار شد.
بهگزارش روابط عمومی دانشگاه شیراز، ویژهبرنامهی بازدید از رصدخانهی ابوریحان بیرونی بههمت انجمن علمی نجوم و اخترفیزیک و رصدخانهی ابوریحان بیرونی، همزمان با آغاز هفتهی جهانی نجوم برگزار گردید.
در این برنامه که با استقبال اعضای هیئتعلمی، دانشجویان و کارکنان دانشگاه شیراز همراه بود، شرکتکنندگان علاوهبر بازدید از رصدخانه و آشنایی با فعالیتهای نجومی با نوع فعالیت منجمان آشنا شدند و به تماشای آسمان با تلسکوپ پرداختند.
گفتنیست، رصدخانهی ابوریحان بیرونی، وابسته به دانشگاه شیراز است که درحال حاضر فعالترین مرکز ستارهشناسی کشور بوده و تاکنون در زمینهی تحقیقات و فعالیتهای حرفهای علم نجوم، نقش مؤثری داشته است. دانشجویان تحصیلات تکمیلی در سراسر کشور میتوانند از امکانات حرفهای و شبکه ارتباطی خوب این مجموعه برای پروژههای خود استفاده کنند. رصدخانهی ابوریحان بیرونی شیراز در زمینهی برگزاری کارگاهها و همایشهای تخصصی و عمومی نیز بسیارفعال است و برنامههای زیادی برای همکاریهای بینالمللی، حمایت گروههای تحقیقاتی، آموزش و ترویج علم نجوم دارد.
ایدهی ساخت این رصدخانه به پیشنهاد پروفسور یوسف ثبوتی در سال 1348، بهمنظور گسترش نجوم رصدی در کشور و پرورش و تعلیم نسل جدیدی از ستاره شناسان در ایران مطرح شد. در پاییز سال ۱۳۴۸ پروفسور رابرت اچ کوک، رئیس وقت بخش ستارهشناسی و اخترفیزیک دانشگاه پنسیلوانیا، برای ارزیابی امکان ساخت یک رصدخانه به شهر شیراز سفر کرد و دانشگاه شیراز را به ساخت یک رصدخانه و ترویج دانش ستارهشناسی در ایران تشویق کرد. به دنبال آن و پیگیریهای پروفسور ثبوتی، بالاخره در سال ۱۳۵۱ تلسکوپ رصدخانه از شرکت آسترومکانیکز در آمریکا با قیمتی حدود ۵۰ هزار دلار سفارش داده شد. پروفسور کوک نیز بهعنوان مشاور ساخت رصدخانهی ابوریحان بیرونی در آن دوران برگزیده شد.احداث ساختمان و جادهی منتهی به رصدخانه در سال همان سال (۱۳۵۱) شروع و در سال ۱۳۵۵ به پایان رسید. تلسکوپ اصلی رصدخانه با قطر آینهی ۵۱ سانتی متر (20 اینچ) به همراه ابزار نورسنج، توسط پروفسور ادوارد فرانسیس گاینن در رصدخانه نصب شد و تلسکوپ 20 اینچ رصدخانه اولین نور خود را در اسفند سال ۱۳۵۵دریافت کرد. پروفسور گاینن از اساتید مدعو بخش فیزیک دانشگاه شیراز بودند. ایشان ازسوی پروفسور ثبوتی به این دانشگاه دعوت شده و از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ در دانشگاه و رصدخانه مشغول به فعالیت بودند.
ساختمان رصدخانه در بالای تپه چمران، شمال شرقی شیراز واقع شده است و با یک جاده به پردیس دانشگاه شیراز متصل میشود. این ساختمان 3طبقه، 400مترمربع مساحت دارد و در محوطهای به مساحت 5 هزار مترمربع بنا شده است. پلان ساختمان به شکل ششضلعی و تماما از سیمان مسلح ساخته شده تا در مقابل زلزله (تا 8.5 ریشتر) مقاوم باشد. ساختمان رصدخانه شیراز سه گنبد متحرک، یک دفتر مرکزی، اتاق کار، اتاق جلسات، لابراتور عکاسی و آشپزخانه دارد.
گزارش تصویری ویژهبرنامۀ بازدید دانشگاهیان از رصدخانۀ ابوریحان بیرونی را از اینجا مشاهده نمایید.